14. Świerk pospolity (Picea abies)

Świerk pospolity to wysokie, proste drzewo iglaste, które jest najbardziej znanym i najczęściej spotykanym gatunkiem w naszej strefie klimatycznej. Można go znaleźć nie tylko w górach i nisko położonych lasach gospodarczych, ale także w parkach i ogrodach, gdzie właściciele sadzili je, być może nie mając pojęcia, jak duże drzewo z niego wyrośnie. Osiąga wysokość od 50 do 60 m, jego korzenie są powierzchowne i nie posiadają korzenia głównego. Świerki mogą osiągać wiek do 400 lat, choć w naszych lasach rzadko widuje się tak stare drzewa. Świerk rośnie szybko, więc wiek wyrębu w lasach gospodarczych wynosi zwykle około 80 lat.

Świerki kwitną od wiosny do wczesnego lata, kiedy to nad lasami świerkowymi możemy obserwować chmury złotego pyłku, który jest przenoszony przez wiatr. Owocami są szyszki, które spadają na ziemię w całości po zawiązaniu nasion.

Drewno świerkowe jest wykorzystywane w budownictwie, meblarstwie, produkcji masy celulozowej i papieru. Igliwie i żywice są wykorzystywane w medycynie ludowej.

Zgodnie z celtyckim kręgiem drzew, osoby poczęte od 2 do 11 stycznia lub od 3 do 13 lipca są związane z świerkiem i mają moc uzdrawiania. Dusza świerku uwielbia ludzkie towarzystwo i aktywność. Oczyszcza człowieka z obcych myśli. Ma w sobie wyraźną energię. Energia świerku uwalnia od wewnętrznego niepokoju, nerwowości i napięcia.

Drzewo opowiadające historię

Obecnie suchy i umierający świerk zwykle wskazuje na stan drzewa po ataku kornika drukarza. Nawet solidny świerk, z którego dziś można zobaczyć tylko pień, uległ kornikowi. Świerk w ogrodzie domu nr 405 nad rzeką Losinky rósł przez 85 lat od momentu posadzenia do 2023 roku.

Świerk został posadzony 15 maja 1948 roku, jako drzewo dziesięcioletnie. W maju 1945 r., po zakończeniu II wojny światowej, Richard Novák został zwolniony z obozu pracy w Untermassfeld. Pracował tam po tym, jak został skazany na 15 lat za sabotaż i zakłócanie pracy fabryki zbrojeniowej w Brnie. Po zwolnieniu odbył długą pieszą podróż do domu do Velkich Losin, aby zobaczyć się z żoną i małym synem Jiřím (Jerzym). Niestety w obozie pracy zachorował na gruźlicę. Wierzono, że jeśli chorzy będą przebywać w jednym pokoju ze świerkiem, zostaną wyleczeni dzięki jego zapachowi żywicznemu. Żona Richarda wykopała więc w lesie dwa około dziesięcioletnie drzewa, zasadziła je w doniczce i postawiła przy łóżku męża. W dniu, w którym Richard zmarł, posadzili świerki na końcu ogrodu, aby uczcić jego pamięć.

smrk
2023, archiwum wsi Velké Losiny